|
Z dziejów Parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Augustowie
1 Pułk Ułanów Krechowieckich w Augustowie Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w Augustowie w 1921 roku został rozmieszczony garnizonem sławny 1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. Płk. Bolesława Mościckiego. Początki pułku sięgają jesieni 1914 roku. Po wybuchu pierwszej wojny światowej w związku z koncepcją tworzenia polskich oddziałów ochotniczych u boku Rosji w grudniu 1914 roku zaczęto organizować oddział konny, 13 stycznia 1915 roku zakończono formowanie 1 szwadronu, a wkrótce potem 2 szwadronu. W sierpniu 1915 roku pod naciskiem wojsk niemieckich oba szwadrony wycofały się do Rosji, pierwszy walcząc pod Borkami, gdzie rozproszył trzy szwadrony 4 Pułku Huzarów Heskich, zaś drugi wziął udział w walkach nad Kanałem Ogińskiego. W listopadzie 1915 roku szwadrony połączyły się, tworząc odtąd Dywizjon Ułanów Polskich, uczestniczący w walkach pozycyjnych pod Baranowiczami. Tam też przystąpiono do tworzenia „oddziału zapasowego”, który stał się zalążkiem 3 szwadronu. Po dołączeniu kolejnego szwadronu polskiego, 18 kwietnia 1917 roku dywizjon przekształcił się w Pułk Ułanów Polskich, nad którym dowództwo sprawował najpierw rotmistrz Mikołaj Waraksiewicz, zaś potem pułkownik Bolesław Euzebiusz Mościcki. Przeorganizowany pułk zbrojnie zapobiegał próbom grabieży ludności Stanisławowa podejmowanym przez zdemoralizowane bandy rosyjskich maruderów, zaś 24 lipca 1917 roku wsławił się szarżą na wojska niemieckie i austriackie w Krechowcach pod Stanisławowem. Pułk dzięki bitwie z trzema zaborcami jednego dnia stał się symbolem ustawicznej walki o niepodległość, zaś waleczne czyny i przyznane za nie wysokie odznaczenia wojenne - 192 krzyże św. Jerzego przyczyniły się do nadania mu przydomku „pułk kawalerów św. Jerzego”. We wrześniu 1917 roku pułk wszedł w skład 1 Korpusu Polskiego w Rosji. Zachował zwartość bojową w okresie starć z bolszewikami i zbuntowanym chłopstwem, lecz 19 lutego 1918 roku stracił swego dowódcę. W niezwykle skomplikowanych realiach zrewolucjonizowanej Rosji po demobilizacji 1 Korpusu Polskiego, oficerowie i ułani, stanowiąc wyjątkowo zżytą i skonsolidowaną w czasie działań bojowych formację o wysokim morale, starali się w różny sposób podtrzymać ciągłość walki i tradycje pułku. Część po powrocie do kraju przeszła do konspiracji w Polskiej Organizacji Wojskowej, mniejszość przedzierała się na Kijowszczyznę lub Inflanty, aby dołączyć do oddziałów alianckich. W listopadzie 1918 roku w Warszawie były dowódca 1 szwadronu pułkownik Feliks Dziewicki rozpoczął odtwarzanie pułku. Wykorzystując zdobytą na Niemcach broń i napływ ochotników zorganizował szwadron, który 17 grudnia 1918 roku wyruszył na odsiecz Lwowa, na front przeciw Ukraińcom. Walczył w obronie Gródka Jagiellońskiego, wiosną 1919 roku wsławił się walkami na Wołyniu, zagonem na Łuck i zdobyciem Radziwiłłowa. Gen. Aleksander Karnicki stwierdził: „1-szy pułk ułanów Krechowieckich niemało przyczynił się do osiągnięcia zwycięstw, a szarżami swemi, dając przykład odwagi i męstwa, nowych laurów kawalerii polskiej przysporzył”. W październiku 1919 roku został dyslokowany do Ciechocinka, gdzie odpoczywał i przyjmował uzupełnienia. 17 stycznia 1920 roku rozpoczął marsz w ramach akcji przejmowania Pomorza, 10 lutego 1920 roku wziął udział w akcie zaślubin Polski z morzem w Pucku, w Bałtyku został zanurzony sztandar pułku. 10 kwietnia pułk został z powrotem przetransportowany na front wołyński, wykonał zagon na Koziatyn, uczestniczył w walkach opóźniających z Armią Konną Budionnego, a następnie w pościgu za bolszewikami, m.in. w bitwie pod Komarowem i w zagonie na Korosteń. Po zawarciu rozejmu został wycofany do rejonu Hrubieszowa. Swój udział w walkach o niepodległość przypłacił stratą 17 oficerów i 123 szeregowych, o waleczności i wartości bojowej świadczyło nadanie jego żołnierzom 87 krzyży orderu Virtuti Militari i 650 Krzyży Walecznych oraz udekorowanie sztandaru Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, którego 20 marca 1921 roku w Tomaszowie Lubelskim dokonał Naczelny Wódz marszałek Józef Piłsudski. Pułk był powszechnie uważany za jednostkę elitarną, służyli w nim hrabiowie Zamoyscy, Potoccy, Sołtanowie, Romerowie, z jego szeregów wyszło 7 generałów i wielu znakomitych dowódców jednostek[1]. W związku z przejściem sił zbrojnych na stopę pokojową pułk został wycofany ze składu 6 Brygady Jazdy, włączony do 4 Brygady Jazdy wchodzącej w skład II Armii i skierowany z docelowym miejscem zakwaterowania do Augustowa[2]. Ponieważ koszary były całkowicie zdewastowane, do czasu ich wyremontowania pułk 15 maja 1921 roku stanął poszczególnymi pododdziałami w podaugustowskich wsiach: Netcie, Brzozówce, Bargłowie i Żarnowie, zaś w Augustowie została rozlokowana jedynie prowiantura. |
